ردپای خداوند در زندگی(قسمت اول)

لازمه یک زندگی آرام، ارتباط معنوی با خالق آرامش است.

 

 

ما و خدا

کارل یونگ، روان‌کاو مشهور سوئیسی می‌گوید: در طول سی سال گذشته افراد زیادی از ملیت‌های مختلف جهان متمدن، با من مشورت کردند و من صدها تن از بیماران را معالجه و درمان کرده‌ام امّا از میان بیمارانی که در نیمه دوم عمر خود به سر می‌برند، حتی یک بیمار را ندیدم که اساساً مشکلش نیاز به یک گرایش دینی در زندگی نباشد و تک‌تک آن‌ها فقط وقتی که به دیدگاه دینی بازگشته بودند، به طور کامل درمان شدند.
حقیقت این است که ارتباط با خدا شاه‌کلید موفقیت و سعادت هر انسانی، فارغ از جنسیت اوست، و همه ما برای داشتن یک زندگی خوب و با آرامش در این دنیا و کسب سعادت در آن دنیا، به خداوند نیاز داریم. این نیاز به خدا به قول روان‌شناسان رشد معنوی فرد را به دنبال خواهد داشت. از نظر روانشناسان رشد معنوی باعث می‌شود، فرد زندگی را هدفمند ببیند و خداوند را بر تمامی لحظات زندگی خویش حاضر و ناظر بداند. رشد معنوی زندگی را معنوی و کسب لذت‌ها را متعادل می‌کند و به طور کلّی به زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها معنا و مفهوم می‌بخشد.
در این بین، زنان به دلیل ویژگی‌های روحی منحصر به فرد، بیش از مردان، حقایق و مطالب معنوی را می‌پذیرند و بهتر از آنان قادرند ارتباط خود را با خداوند شکل دهند و به سوی او حرکت کنند. از آن طرف، خداوند بزرگ هم به زنان محبت خاص و ویژه‌ای دارد و به زن امتیازاتی خاص عطا کرده است.
پیامبر مهربانی‌ها حضرت محمد می‌فرمایند: به درستی که خدای تعالی بر زنان و دختران مهربان‌تر از مردان است. (کافی، ج 6، ص 6)
 

امتیازات زنانه

ما زنان، همواره از تبعیض‌های خداوند در احکام شرعی گلایه داریم و همه ما گاهی اوقات احساس می‌کنیم اسلام احکام ظالمانه‌ای نسبت به زنان دارد. اما شاید کمتر زنی به این نکته توجه کند که خداوند چه امتیازات خاص و ویژه‌ای به زنان بخشیده است که همین امتیازات، زمینه نزدیکی بیشتر به خدا و تسریع سیر معنوی زنان می‌شود. جدای از روحیه زن که در قسمت قبل اشاره‌ای به آن کردیم، نکات زیر هم جالب توجه است:
1 ـ زنان زودتر از مردان به سن تکلیف می‌رسند. این بدان معنی است که خداوند زنان را زودتر از مردان به میهمانی بندگی دعوت می‌کند و اجازه صحبت و ارتباط با خود را به آن‌ها عطا می‌کند.
2 ـ در روایات دینی ما، همواره ارزش مادر بیش از پدر ذکر شده است و امامان هدایت‌گر، از مسلمانان خواسته‌اند قبل از هر کسی و بیش از هر فردی به مادر محبت و احترام کنند.
مردی نزد پیامبر آمد و گفت: یا رسول الله به چه کسی نیکی کنم؟ پیامبر فرمود: به مادرت. آن مرد گفت: سپس به چه کسی؟ فرمود: به مادرت. باز پرسید: سپس به چه کسی؟ فرمود: به مادرت. باز پرسید: پس از آن به چه کسی؟ فرمود: به پدرت. (کافی، ج 2، ص 160)

در روایتی دیگر نقل شده که جوانی فعال در عرصه جهاد نزد رسول خدا آمد و گفت: من جوانی بانشاط هستم و جهاد را دوست دارم اما مادری دارم که نمی‌خواهد من به جهاد بروم. حضرت فرمود: برگرد و همراه مادرت باش. سوگند به خداوند که مرا به پیامبری مبعوث فرمود، انس یک شب مادرت با تو، با ارزش‌تر از یک سال جهاد در راه خداست. (بحار، ج 71، ص 59)
3 ـ دوره‌های خاص زنان مثل قاعدگی، بارداری، زایمان و شیردهی، سکوهای پرش معنوی زنان هستند و موقعیت‌هایی استثنایی برای نزدیک شدن به خداوند به حساب می‌آیند. پیامبر خوبی‌ها می‌فرمایند: هر قطره از آب غسل حیض که از زن می‌ریزد، خداوند چشمه‌ای در بهشت به او عنایت می‌کند و یک روز از ایام عادت ماهیانه از عبادت یک سال که روزها به روزه داشتن و شب‌ها به عبادت قیام نمودن، بهتر است. یا در جایی دیگر می‌فرمایند:
زن از وقت حامله شدن تا زاییدن و تا بچه را از شیر گرفتن ثواب مجاهده در راه خدا را دارد و اگر در این بین بمیرد، مقام شهید را دارد.
4 ـ حفظ حجاب و حیا و تکبر زنانه، علاوه بر حفظ ارزش انسانی زن، دستوراتی هستند که به رشد معنوی زنان کمک می‌کنند.
 

دعا، پنجره‌ای رو به خدا

دعا و نیایش دری از درهای رحمت خدا و یکی از بهترین مسیرها برای ارتباط با خداوند بزرگ و مهربان است. ما مسلمانان معمولاً هنگام وقوع گرفتاری و سختی‌ها به دعا و راز و نیاز با خدا رو می‌آوریم، در حالی که دعا و نیایش کارکردی بیشتر از رفع گرفتاری‌های ما دارد. بالاترین فضیلت دعاها، که از هر خواسته‌ای بالاتر است درک شناخت عظمت خداوند است. در حقیقت، بسیاری از دعاها برای آن است که ما بشنویم نه آن که خدا بشنود. ما می‌توانیم از طریق دعاها، وظایف خود را یاد بگیریم و مسیر بندگی را از لابه‌لای کلمات و جملات دعاها به درستی پیدا کنیم.
در زندگی همه ما، باید ساعاتی برای دعا و نیایش وجود داشته باشد. البته باید توجه کرد که دعا، جانشین تلاش، کوشش، کار، اراده، برنامه‌ریزی، فکر، اندیشه و نیروهای فردی و جمعی بشر نمی‌شود، اما یکی از بهترین راه‌های کسب آرامش و دست‌یابی به موفقیت می‌تواند باشد. خداوند بزرگ می‌فرماید:
بگو اگر دعاهایتان نباشد، پروردگار من به شما اعتنایی ندارد. (فرقان، 77).

به طور کلی دعا و یاد خدا اثرات قابل ملاحظه‌ای در زندگی ما به جا می‌گذارد که بخشی از آن عبارت است از:
1 ـ دعا و نیایش، ماهیتاً عزت‌بخش و لذت‌آفرین هستند. دعا این قابلیت را دارد که بی‌تابی درون ما را از بین ببرد و حس اعتماد به نفس ما را تقویت کند.
2 ـ یأس و ناامیدی، تنهایی و اضطراب با دعا کردن و ذکر خداوند، به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. دعا حتی می‌تواند در بهبود ناراحتی‌های جسمی هم تأثیر داشته باشد.
3 ـ یاد خدا از بین برنده کبر و غرور در آدم‌هاست. کبر و غرور، گناه بزرگ شیطان است که باعث شد در مقابل عبودیت و بندگی خداوند قرار گیرد. دعا و خاکساری به درگاه خدا، می‌تواند این گناه تاریخی را از بین ببرد.
4 ـ یاد خدا امید را در دل انسان زنده می‌کند و امید چرخ حرکت‌ها و تصمیم‌های بزرگ آدمی در زندگی است.


 

استجابت دعا

هر چند بهترین نوع دعا، دعاهایی است که صرفاً برای نزدیکی بیشتر به خداوند باشد نه برای کسب حاجت، اما در هر حال بسیاری از ما، از دعاها برای کسب خواسته‌ها و حاجت‌های‌مان استفاده می‌کنیم و توقع داریم که خداوند همه آن‌ها را مستجاب کند. ولی باید توجه داشته باشیم که دعا، خود عین اجابت است یعنی همین که ما توفیق نیایش و مناجات با خداوند را پیدا کرده‌ایم قبل از هر پاداش دیگری، مزد خود را از خداوند دریافت کرده‌ایم و چه خواسته‌ای بالاتر از توفیق صحبت کردن با خداوند و درد دل کردن و خواستن از او که بالاتر و بهتر از هر کسی شنونده دانا و تواناست؟!
در زمینه استجابت دعا به موارد زیر توجه کنید:
قبل از هر چیز باید بدانیم که ما نحوه استجابت دعا را نمی‌دانیم. مثلاً گاهی خداوند بلافاصله حاجت انسان را برآورده می‌کند و گاهی هم از خدا چیزی می‌خواهیم که شرّش بیشتر از خیرش است و خود نمی‌دانیم. خداوند به ما لطف می‌کند و دعایمان را نشنیده می‌گیرد تا ما را از شر آن‌چه از روی جهل و نادانی طلب کرده‌ایم، رهایی ببخشد.

بعضی وقت‌ها انسان به مرحله‌ای از کمال می‌رسد که خدا صدا و ناله او را دوست دارد به همین دلیل آن بنده را منتظر و دعاگو نگه می‌دارد.
احادیث بسیاری وجود دارد که تأکید می‌کند دعای مؤمن بالاخره به شکلی مستجاب می‌شود. پیامبر خدا می‌فرمایند: دعا مغز عبادت است و نیست مؤمنی که خدا را بخواند مگر این که استجابت شود یا سریع و در دنیا، یا به تأخیر افتد برای آخرت و یا به اندازه درخواستش از گناهان او محو شود.
از مجموع احادیث برمی‌آید که استجابت دعا به یکی از این روش‌ها صورت می‌گیرد:
با عطا کردن درخواست در دنیا بدون فاصله زمانی زیاد.
با عطا کردن درخواست در دنیا اما با فاصله زمانی.
با رفع شری از فرد دعاکننده.
با اعطای نعمات اخروی به دعاکننده، مثل ترقی مرتبت او نزد خداوند در آخرت، به پاداش‌های دعای او در دنیا.
با پاک کردن بعضی از گناهان و جلوگیری از سقوط رتبه او نزد خداوند در آخرت.
به این نکته کلیدی هم باید توجه داشت که گاهی خداوند در فرایند عدم اجابت دعا، توکل به اعتماد و اخلاص بندگان را آزمایش می‌کند.
علاوه بر این‌ها استجابت دعا شرایطی دارد که در ادامه ذکر می‌شود.
ادامه دارد...